Jesteś miłośnikiem historii? Posiadasz wykrywacz metali, a Twoją pasją jest poszukiwanie zabytków? A może chcesz poszukiwać skarbów na terenie naszego nadleśnictwa? Zapraszamy! Poniżej przedstawimy kilka kroków, które trzeba wykonać, aby uzyskać pozwolenia, które umożliwią rozwijanie Twojego hobby.

Należy przygotować następujące dokumenty, w opisanej poniżej formie i kolejności:

1. Pozwolenie właściciela gruntu. W przypadku terenów zarządzanych przez Państwowe Gospodarstwo Leśne „Lasy Państwowe” – odpowiedniego nadleśnictwa. Aby, uzyskać taką zgodę należy dostarczyć do nadleśnictwa wniosek o udostępnienie gruntów leśnych do działań polegających na poszukiwaniu zabytków i innych przedmiotów przy użyciu urządzeń elektronicznych i technicznych związanych z naruszaniem gleby. Wzór takiego wniosku stworzył Polski Związek Eksploratorów i jest on dostępny na stronie związku do pobrania. Zawiera wszystkie wymagane informacje, które należy zamieścić w wyżej wspomnianym dokumencie. Można również taki wniosek stworzyć samodzielnie
   i powinien zawierać następujące informacje:
   1. imię, nazwisko osoby lub osób wnioskujących, lub nazwę organizacji wnioskującej;
   2. adres osoby lub osób wnioskujących, lub nazwę organizacji wnioskującej;
   3. przewidywany zakres i sposób prowadzenia prac;
   4. wskazanie, na załączonej do wniosku mapie, gruntów objętych zamiarem przeprowadzania ww. działań;
   5. harmonogram prac;
   6. wskazanie rodzaju urządzeń i narzędzi, które będą wykorzystywane do prowadzenia prac;
   7. przewidywany rodzaj uszkodzeń na gruntach nadleśnictwa;
   8. opis sposobów i technik uporządkowania terenu po zakończeniu prac;
   9. listę osób biorących udział w pracach;
   10. uzasadnienie wniosku (powody wyboru miejsca, doświadczenia w poszukiwaniu, współpraca z organizacjami historycznymi, muzeami, jakich zabytków chce poszukiwać itp.).

Nadleśniczy rozpatruje kompletny wniosek w terminie 30 dni od złożenia.

2. Wniosek o pozwolenie na poszukiwanie ukrytych i porzuconych zabytków do konserwatora zabytków to pismo, które należy przygotować po uzyskaniu zgody zarządcy terenu. Wniosek powinien zawierać następujące informacje:
   1. imię, nazwisko i adres albo nazwę i siedzibę wnioskodawcy;
   2. opis miejsca poszukiwania zabytków z określeniem współrzędnych geodezyjnych lub geograficznych, lub nazwę albo numer obrębu ewidencyjnego z numerami działek ewidencyjnych;
   3. imię, nazwisko i adres osoby kierującej poszukiwaniami zabytków albo samodzielnie prowadzącej te poszukiwania;
   4. uzasadnianie wniosku (jakiego zabytku chce poszukiwać, dlaczego w danym miejscu itp.).

Do wniosku, należy dołączyć następujące załączniki:

1. program poszukiwania (jakiego sprzętu zamierzamy używać, liczebność grupy poszukiwawczej, planowany sposób dokumentacji znalezisk itp.);
2. zgodę zarządcy gruntu na ich prowadzenie albo oświadczenie, że zarządca tej zgody nie udzielił;
3. mapę topograficzną w skali 1:10 000 lub większej, lub prezentację kartograficzną bazy danych obiektów topograficznych (BDOT10k);
4. dowód uiszczenia opłaty skarbowej.

Tak skompletowany wniosek należy złożyć w Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków lub w wyznaczonej na danym terenie delegaturze. Podania rozpatrywane są zwykle w terminie do 30 dni od daty złożenia. W przypadku, kiedy nie zgadzamy się z decyzją konserwatora, w ciągu 14 dni mamy prawo odwołać się do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Po uzyskaniu pozwolenia pamiętajmy, by:

→ stosować się do określonych w pozwoleniu warunków poszukiwania;

→ spełniać obowiązki zawarte w pozwoleniu;

→ przestrzegać terminu przekazywania informacji dotyczących: planowanych wyjść
     w teren oraz o osobach towarzyszących;

→ posiadać przy sobie, w czasie poszukiwań, dokumentu tożsamości oraz pozwolenia;

→ zawiadamiać konserwatora o wszelkich zagrożeniach lub nowych okolicznościach.

Pamiętajmy, że poszukiwanie zabytków bez ważnego pozwolenia lub wbrew jego warunkom to przestępstwo!

(Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,  art. 109 c).

Podstawą prawną do tworzenia wspomnianych w artykule wniosków oraz całej opisanej procedury są poniższe dokumenty. Znajdują się tam również informacje dotyczące zasad poszukiwania zabytków na terenach innych niż leśne.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
  (Dz.U. z 2018.2067);
• Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa narodowego z dnia 2 sierpnia
  2018 r. w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich i badań konserwatorskich przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków albo na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz robót budowlanych, badań architektonicznych i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków, a także badań archeologicznych i poszukiwań zabytków (Dz.U. z 2018.1609);
• Zarządzeniu nr 47 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 13 lipca
  2018 roku w sprawie udostępniania gruntów będących w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe do prowadzenia badań archeologicznych i/lub działań polegających na poszukiwaniu zabytków i innych przedmiotów przy użyciu urządzeń elektronicznych i technicznych związanych z naruszaniem gleby
  (BILP 8-9/2018);
• Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2018.2096);
• Ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2018.1044 ze zm).

Zdjęcia: Krzysztof Daniluk

Tekst: Agnieszka Śliwińska