Urzekają pięknem, przyciągają bogactwem przyrody i zaskakują tajemniczą historią mając jednocześnie istotne znaczenie kulturowe. Potrafią zaspokoić wymagania nawet najbardziej wytrawnych podróżników, którzy za każdym razem mogą odkrywać je na nowo. Każde z nich jest na swój sposób wyjątkowe, ale wszystkie łączy wspólny mianownik – są położone na obszarze RDLP w Lublinie.

Przedstawiając naszą subiektywną propozycję zachęcamy zarówno do podróżowania utartymi szlakami, jak i do odkrywania miejsc nieznanych szerszemu gronu osób przemierzających leśne ostępy lasów lubelskiej dyrekcji.

1. Rezerwat „Nad Tanwią” (Nadleśnictwo Józefów)

To prawdziwa perełka naszej rodzimej przyrody. Rezerwat utworzono w celu ochrony w stanie naturalnym malowniczego krajobrazu dolin rzek Tanwi i Jelenia z licznymi cennymi gatunkami roślin i zwierząt. Jego największą osobliwością są progi skalne nazywane potocznie „szumami”, które są unikatem również z punktu widzenia geologicznego. Na długości trzech kilometrów ścieżki dydaktyczno-przyrodniczej, jest ich aż 24! Co ciekawe, w rezerwacie znajduje się miejsce, w którym w czerwcu 1901 roku Józef Piłsudski przekroczył pilnie strzeżoną granicę zaborów na rzece Tanew, w czym pomogli mu miejscowi leśnicy na czele z Janem Miklaszewskim.

Fot. Remigiusz Gmyz, Nadleśnictwo Zwierzyniec

2. Rezerwat „Imielity Ług” (Nadleśnictwo Janów Lubelski)

To miejsce śmiało można nazwać wizytówką Lasów Janowskich prezentującą nie tylko wybitne wartości krajobrazowe, lecz także unikatowe bogactwo przyrodnicze. Rezerwat zajmuje okazałą powierzchnię przeszło 800 hektarów. Chroni  charakterystyczne dla Puszczy Solskiej obszary bagien, które zarastają zbiorniki wodne z rzadką i chronioną roślinnością, stanowiące ostoję cennych gatunków ptaków takich jak m.in. żuraw, rybołów, łabędź niemy, bielik czy bocian czarny. Ozdobą świata flory są w tym miejscu rośliny naczyniowe, a wśród nich chociażby wawrzynek wilczełyko, salwinia pływająca, długosz królewski, widłaczek torfowy oraz rosiczki – długolistna, półśrednia i okrągłolistna.

Fot. Andrzej Wediuk, Nadleśnictwo Janów Lubelski

3. Ścieżka „Szlakiem Skamieniałych Drzew” (Nadleśnictwo Tomaszów)

Każdy kto chciałby zakochać się w mniej znanej części Roztocza powinien odwiedzić miejscowość Siedliska położoną w gminie Lubycza Królewska i przejść „Szlakiem Skamieniałych Drzew”. Skąd taka nazwa? Właśnie w tym miejscu zachowały się fragmenty drzew z rodziny cyprysowatych, skamieniałe przed milionami lat, o których niegdyś pisał sam Jan Długosz. Tutejsza ścieżka dydaktyczna liczy sobie sześć przystanków i jest to nie lada gratka dla koneserów historii. Przemierzający ją turyści poznają dzieje rodu Sapiehów zarządzających przed laty majątkiem Siedlisk, odwiedzą zabytkowy kościół p.w. Matki Bożej Nieustającej Pomocy, nacieszą oko widokiem tatarskiego kurhana czy przystaną na modlitwę przy kapliczce położonej nad cudownym źródłem. Zwieńczeniem wędrówki będzie zwiedzanie przepięknej cerkwi p.w. św. Mikołaja oraz wizyta w... Muzeum Skamieniałych Drzew.

Fot. Karol Jańczuk, Nadleśnictwo Tomaszów

4. Rezerwat „Czartowe Pole” (Nadleśnictwo Józefów)

Miejsce położone w głębokich lasach i przepasanych borach Roztocza, przez które przepływa malownicza rzeka Sopot prezentuje odwiedzającym cały wachlarz walorów przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych. Według jednej z legend dawniej mieli przemierzać je sami czarci, co było inspiracją do nadania rezerwatowi takiej nazwy. Niewątpliwie jest to kolejny kandydat, którego śmiało można uznać za przyrodniczą wizytówkę regionu. Poza wieloma walorami krajobrazowymi, wśród których prym wiodą liczne wodospady zwane lokalnie „szumami” bądź „szypotami”, unikatowymi gatunkami rodzimej flory i fauny, ozdobą rezerwatu są ruiny XVII-wiecznej papierni, która swego czasu produkowała 80% papieru w ówczesnej guberni lubelskiej.

Fot. Remigiusz Gmyz, Nadleśnictwo Zwierzyniec

5. Rezerwat „Obary” (Nadleśnictwo Biłgoraj)

Leśne ostępy Puszczy Solskiej skrywają masę urokliwych miejsc wzbudzających zainteresowanie, m.in. etymologią nazw, skrywaną historią czy drzemiącym w nich bogactwem przyrodniczo-kulturowym. Z pewnością można do nich zaliczyć Rezerwat „Obary”. Celem ochrony prowadzonej w tym miejscu jest zachowanie torfowisk przejściowych i wysokich. Chroniony obszar zajmuje kotlinę będącą prawdopodobnie oczkiem polodowcowym. Świat flory zdobią m.in. żurawina błotna, gnidosz królewski czy drapieżne rosiczki, a dogodne warunki siedliskowe sprzyjają bytowaniu głuszców i żurawi. Niesamowite efekty krajobrazowe zapewnia w rezerwacie 'Obary” pięć małych jeziorek, które w okresie wysokiego stanu wód tworzą połączony ciąg. Podziwianie piękna przyrody na wyciągnięcie ręki jest możliwe w tym miejscu dzięki ponad dwustumetrowej ścieżce dydaktyczno-przyrodniczej.

Fot. Andrzej Czacharowski

6. Rezerwat „Święty Roch” (Nadleśnictwo Zwierzyniec)

Według źródeł historycznych spustoszenie w tym miejscu siała niegdyś zaraza dżumy. Ratunkiem dla miejscowej ludności miało być wybudowanie kaplicy nad źródełkami. Inicjatorką tego dzieła była w XVII wieku sama Marysieńka Sobieska, która nakazała umieścić we wnętrzu kaplicy wizerunek św. Rocha – patrona ludzi zmagających się z chorobami zakaźnymi. Zgodnie z wierzeniami woda bijąca ze źródła posiada właściwości lecznicze. Na uwagę zasługuje fakt, że pierwotna kaplica została przewrócona przez drzewo, zaś nową wybudowano w 1943 r. Osobliwością przyrodniczą rezerwatu są potężne jodły i sędziwe buki, nierzadko osiągające pomnikowe rozmiary.

Fot. Remigiusz Gmyz, Nadleśnictwo Zwierzyniec

7. Ścieżka „Brzozowica” (Nadleśnictwo Radzyń Podlaski)

Kraków ma swój Kopiec Kościuszki, zieloną wizytówką Sanoka jest Kopiec Mickiewicza, a w Nadleśnictwie Radzyń Podlaski znajduje się Kopiec Piłsudskiego. Symboliczne usypisko oraz pomnik upamiętniający rocznicę śmierci Marszałka znajduje się na terenie ścieżki przyrodniczo-historycznej „Brzozowica”. Ich lokalizacja wpisuje się w szlak przemarszu I Brygady Legionów Józefa Piłsudskiego, której oddziały przemierzały w 1915 roku tereny gminy Kąkolewnica. Pomysłodawcą i inicjatorem budowy kopca był miejscowy leśniczy Edward Trzeciak. Warto wybrać się w to szczególne miejsce, które przeszło sto lat temu zapisało się na kartach historii naszej ojczyzny.

Fot. Nadleśnictwo Radzyń Podlaski

8. Ścieżka „Bobrówka” (Nadleśnictwo Parczew)

Jeśli ktoś chciałby przemierzać leśne ostępy historycznym „Traktem Królewskim” i cofnąć się oczyma wyobraźni do czasów Dynastii Jagiellonów musi odwiedzić ścieżkę przyrodniczą „Bobrówka” umiejscowioną w sercu lasów parczewskich. Trasa ta łączyła przed wiekami Kraków z Wilnem i wówczas przemierzał ją sam król Władysław Jagiełło. Wędrówkę w tym miejscu umili ścieżka poprowadzona nad bagiennym terenem, a kilka platform widokowych pozwoli uwiecznić w obiektywie wszelkie walory krajobrazowe, w tym rzucającą się w oczy różnorodność siedlisk leśnych. Wszechobecną ciszę umilą odgłosy otaczającej przyrody i delikatny szum meandrującej rzeki, a gęsty drzewostan przysłaniający niebo wprowadzi nas w niepowtarzalny klimat spotkania z naturą.  

Fot. Andrzej Wołkowicz, Nadleśnictwo Parczew

9. Rezerwat „Żółwiowe Błota” (Nadleśnictwo Sobibór)

Największe w Polsce stanowisko lęgowe żółwia błotnego, kolonie bobrów tworzących żeremia, unikatowe w skali europejskiej zarastające jeziora torfowe oraz atrakcyjna lokalizacja w pobliżu szlaku rowerowego Green Velo. Czy potrzeba lepszej rekomendacji zachęcającej do odwiedzenia rezerwatu przyrody „Żółwiowe Błota” i urokliwych lasów Nadleśnictwa Sobibór? Poza siedliskami najliczniejszej w kraju populacji żółwia błotnego w rezerwacie występuje wiele rzadkich i zagrożonych gatunków roślin z rzadkimi wierzbami lapońską i borówkolistną czy lepnicą litewską. Równie okazale prezentuje się świat fauny reprezentowany przez bociana czarnego, orlika krzykliwego, gągoła, wydrę czy wilka. Wymieniając liczne walory przyrodnicze tego miejsca, nie można zapomnieć o atutach krajobrazowych, wśród których wyróżnia się Jezioro Perespa będące prawdziwym SPA dla duszy i zmysłów.

Fot. Justyna Chołuj, Nadleśnictwo Sobibór

10. Dolina Środkowego Bugu (Nadleśnictwo Włodawa)

Wędrówka Doliną Środkowego Bugu zahaczającą o granicę Nadleśnictwa Włodawa to prawdziwa uczta dla miłośników dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego naszego regionu. Ozdobą terenu są sędziwe dęby, dorodne wierzby i topole porastające pierwotny krajobraz rzeki Bug. Różnorodność awifauny zapewnia obecność takich gatunków jak m.in. gągoły krzykliwe, tracze nurogęsi, dziwonie czy cyranki. Malowniczą scenerię tworzą starorzecza i krajobraz rzeki o nieuregulowanym korycie. Unikatem architektonicznym jest w tym miejscu XV-wieczny monastyr św. Onufrego w Jabłecznej otoczony kilkusetletnimi dębami, na których wierni pozostawiają swoje dziękczynne wota.

Fot. Marek Czeżyk